 |
Hubal
"Hubal"
to epicki obraz kilkumiesięcznej walki oddziału
majora Henryka Dobrzańskiego. Legendarny Hubal
był wnukiem powstańca z 1863 roku. W 1914 roku
po zdaniu egzaminu maturalnego wstąpił do II Brygady
Legionów Polskich gen. Józefa Hallera. Podczas
I wojny światowej odznaczony został Krzyżem Virtuti
Militari V klasy i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
W dwudziestoleciu międzywojennym był zawodowym
oficerem. Henryk Dobrzański był także słynnym
jeźdźcem, członkiem polskiej ekipy na olimpiadzie
w Amsterdamie w 1928 roku. Po klęsce wrześniowej
nie zdjął munduru i do końca kwietnia 1940 roku
dowodził stworzonym przez siebie pierwszym oddziałem
partyzanckim. Zwany przez Niemców "Szalonym
majorem", zginął w zasadzce 30 kwietnia 1940
roku.
Dowódca 110 pułku ułanów na wieść
o stracie jednego szwadronu 23 września 1939 roku
rozwiązuje pułk. Jego zastępca, major Dobrzański,
samorzutnie przejmuje dowództwo. Pozostaje przy
nim około 180 ułanów. Major decyduje, że oddział
pójdzie z odsieczą walczącej jeszcze Warszawie.
Po otrzymaniu wiadomości o kapitulacji stolicy
Dobrzański podejmuje decyzję o przeprawie przez
Węgry do Francji, ślubuje też, że nie zdejmie
munduru.
Oddział przechodzi na ziemię kielecką.
W Bodzentynie major ogłasza decyzję o pozostaniu
w kraju. Żołnierze i dowództwo przyjmują pseudonimy,
Dobrzański odtąd zwany będzie Hubalem. Dowodzony
przez niego Oddział Wydzielony Wojska Polskiego
podejmuje walkę partyzancką. Dowództwo Związku
Walki Zbrojnej nie akceptuje poczynań Dobrzańskiego
Hubala i nakazuje rozwiązanie oddziału. Rozgoryczony
major z garstką oddanych żołnierzy kontynuuje
walkę. Niemcy pacyfikują wsie, terroryzują i mordują
ludność cywilną, wobec czego Hubal rezygnuje z
pomocy chłopów. Otoczony wiosną 1940 roku wpada
w zasadzkę, w której ginie.
Realizacja filmu trwała 10 miesięcy,
większość scen nakręcono na szlaku walk hubalczyków.
Wkroczenie oddziału Hubala do wsi Poświętne i
udział żołnierzy w nabożeństwie nakręcono w tym
samym barokowym kościele i z udziałem mieszkańców
Poświętnego i okolic, pamiętających owe wydarzenia.
W naturalnej scenerii zrealizowano także sceny
pacyfikacji wsi - na potrzeby filmu spalono przeznaczone
do rozbiórki autentyczne, istniejące w okresie
okupacji chałupy wsi Swolszowice. Sekwencję śmierci
Hubala nakręcono w tym samym miejscu, gdzie nastąpiła
ona naprawdę. Jednym z konsultantów był Zygmunt
Laskowski z Anielina, który w 1940 roku rozpoznał
zmasakrowane przez Niemców zwłoki majora Dobrzańskiego.
W filmie zagrał go jego syn, Tadeusz. W scenach
batalistycznych brało udział łącznie 500 osób,
100 koni, w tym 25 specjalnie szkolonych.
Informacje
o filmie
Rok: 1973
Premiera: 1973. 09. 03
Reżyseria: Bohdan Poręba
Scenariusz: Jan Józef Szczepański (nie występuje
w czołówce; Szczepański wycofał swoje nazwisko
na znak protestu przeciwko zmianom w scenariuszu
dokonanym przez Bohdana Porębę; pierwotna wersja
scenariusza Szczepańskiego, pod tytułem "Szalony
major", została opublikowana w miesięczniku
"Dialog" (1969, nr 9, s. 17-83))
Zdjęcia: Tadeusz Wieżan
Scenografia: Jerzy Skrzepiński
Muzyka: Wojciech Kilar
Produkcja: Zespół Filmowy Panorama
Dane techniczne: Barwny. Metraż: 70mm. - 4625
m. 35mm. - 3700 m. 126 min.
Plenery: ok. Anielina, kościół w Poświętnem, wieś
Swolszowice.
Obsada
Ryszard Filipski (Dobrzański Henryk (pseud. Hubal)),
Małgorzata Potocka (Marianna Cel "Tereska",
członek oddziału "Hubala"), Tadeusz
Janczar (kapitan Maciej Kalenkiewicz "Kotwicz"),
Emil Karewicz (rotmistrz Stanisław Sołtykiewicz),
Andrzej Kozak (Maruszewski, urzędnik pocztowy
z Opoczna, członek oddziału "Hubala"),
Zygmunt Malanowicz (ksiądz Ludwik Mucha, członek
oddziału "Hubala"), Stanisław Niwiński
(plutonowy Józef Alicki, członek oddziału "Hubala"),
Józef Nowak (Okulicki Leopold , pułkownik "Miller",
wysłannik z Komendy Głównej ZWZ), Tadeusz Schmidt
("Bania", członek oddziału "Hubala"),
Kazimierz Wichniarz (ksiądz Ptaszyński), Jerzy
Aleksander Braszka (kapral Franciszek Głowacz
"Lis", członek oddziału "Hubala"),
Henryk Giżycki (podporucznik Modest Iljin "Klin",
członek oddziału "Hubala"), Bolesław
Idziak (porucznik Feliks Karpiński "Korab",
członek oddziału "Hubala"), Jerzy Korsztyn
(podchorąży Zygmunt Morawski "Bem",
członek oddziału "Hubala"), Eugeniusz
Kujawski (porucznik Masłowski "Samson",
członek oddziału "Hubala"), Sławomir
Lindner (Tokarzewski-Karaszewicz Michał , generał
"Torwid"), Irena Malkiewicz-Domańska
(żona właściciela stadniny, gospodyni wigilii),
Anna Milewska (Zofia Arkuszewska, właścicielka
majątku w Krubkach), Jan Stawarz (plutonowy Romuald
Rodziewicz "Roman", członek oddziału
"Hubala"), Michał Stempkowski , Stefan
Szmidt (kapitan Józef Grabiński (w rzeczywistości
Grabowski) "Pomian", członek oddziału
"Hubala"), Wacław Ulewicz (podporucznik
Marek Szymański "Sęp", członek oddziału
"Hubala"), Zygmunt Wiaderny (nauczyciel
Stoiński "Brzoza", członek oddziału
"Hubala"), Andrzej Żółkiewski (podchorąży
Leon Gołko, członek oddziału "Hubala"),
Feliks Żukowski (właściciel stadniny, gospodarz
wigilii), Kazimierz Borowiec , M. Czyżewski ,
Mirosław Gruszczyński , Tadeusz Kwinta , Józef
Łodyński (członek oddziału "Hubala"),
Hanna Mikuć (łączniczka), Janina Sokołowska (łączniczka),
Stefan Śródka (gospodarz w Gałkach), Jerzy Braszka
(kapral Stanisław Wiśniewski, członek oddziału
"Hubala"), Lucjan Dytrych , Kazimierz
Iwiński (oficer w dworku udający się na Węgry),
Edward Lach , Bogdan Łysakowski (członek oddziału
"Hubala"), Wanda Ostrowska , Edward
Sosna , Tadeusz Teodorczyk (krawiec Jan (w rzeczywistości
Wacław) Wilczyński, członek oddziału "Hubala"),
Stanisław Bieliński (członek oddziału "Hubala"),
Janusz Cywiński (leśniczy Eugeniusz Wróblewski),
Mieczysław Górkiewicz , Andrzej Jurczak , Andrzej
Łągwa , Bohdan Mikuć , Bogusław Sochnacki (gestapowiec),
Lech Skolimowski , Franciszek Trzeciak (plutonowy
Antoni Kisielewski, członek oddziału "Hubala"),
Zbigniew Buczkowski (złodziej Sawicki), Zygmunt
Laskowski (chłop przy zwłokach "Hubala"),
J Dynda , K Markowski , J Janiczek , T Ostaszkiewicz
, Robert Rogalski (chłop; nie występuje w czołówce).
|