Ptaki ptakom...
Adaptacja
powieści Wilhelma Szewczyka pod tym samym tytułem. "Ptaki ptakom"
podejmują temat trochę zaniedbany przez naszą kinematografię, a
mianowicie walki Ślązaków z Niemcami we wrześniu 1939 roku.
Oprócz doświadczonych żołnierzy, zwykle byłych powstańców
śląskich, pod bronią znalazły się wtedy niemal dzieci - harcerze
i harcerki. To właśnie na nich hitlerowcy dopuścili się największych
okrucieństw. Gdy zdobyli obleganą przez ponad dobę wieżę spadochronową,
zaczęli po prostu zrzucać młodocianych obrońców z kilkudziesięciometrowej
wysokości. Te i inne wydarzenia dokumentuje skromny, lecz rzetelny
film Pawła Komorowskiego.
Katowice, wrzesień 1939 roku. W mieście odbywa się
defilada oddziałów hitlerowskich. Na jej cześć wiwatują, spędzone
wcześniej z tej okazji, tłumy. Do jednego z oficerów zbliża się
dziewczyna z bukietem kwiatów. Rozlega się strzał. Oficer pada na
ziemię zalany krwią. To pierwsza scena filmu. Resztę akcji pokazano
w retrospekcjach kilkorga bohaterów. Hitlerowcy prowadzą ich do
karetki więziennej, by przewieźć na miejsce rozstrzelania.
Wśród skazanych są m.in. nauczyciel Karol Profaska
(Henryk Bista w głównej roli!), górnik Sobek, harcerze Wilim i Danka.
Karetka rusza, skazańcy zaczynają wspominać. Karol nie dotarł na
czas do swojej jednostki. Gdyby zdążył, opuściłby wraz z wojskiem
Katowice, zostawiając je na pastwę najeźdźcy. Zamiast tego przydzielono
go do oddziałów samoobrony. Przypadek sprawia, że ku swemu zdumieniu
zostaje dowódcą formacji. Ważny punkt obserwacyjny, wieżę spadochronową,
obsadzają harcerze. Kiedy grupa Profaski wyrusza na patrol, zostają
sami. Jak się później okaże - do końca. W mieście nasilają się walki.
Układ sił jest taki, że od początku wiadomo, kto zwycięży. [PAT]
Informacje
o filmie
Rok: 1976
Reżyseria: Paweł Komorowski
Scenariusz: Wilhelm Szewczyk , Paweł Komorowski
Zdjęcia: Stefan Pindelski
Muzyka: Wojciech Kilar
Obsada
Henryk Bista (Karol Profaska), Zygmunt Biernat
(Pawelczyk), Wirgiliusz Gryń (Kopocz), Bernard
Krawczyk (kolejarz Paruzel), Tadeusz Madeja (Sobek),
Jan Bógdoł (SA-man Fritz), Mieczysław Całka (SA-man),
Janina Grzegorczyk (harcerka, zastępowa), Adam
Kwiatkowski (podoficer niemiecki), Maciej Maciejewski
(Rafał), Henryk Maruszczyk (Procek), Andrzej Mrożewski
(kapitan Musioł), Jerzy Nowak (Barcik), Katarzyna
Pawlak (Danka), Edward Skarga (komendant), Tadeusz
Teodorczyk (Hans Joschke)
Piosenka
"Ptaki ptakom..."
Wybiegani, wysłuchani, wybawieni
D A D
Siądźcie w koło do ogniska mego stóp G A D
Chcę powiedzieć wam o tamtej złej jesieni G
A D h
Z której przyszedł ten harcerski leśny grób
G A
Myśli mieli rozczochrane tak jak dzisiaj
I mundury te dzisiejsze mieli też
Lecz stanęli w pogotowiu, gdy
padł wystrzał
I bronili tej najwyższej z wszystkich wież
Harcerze, którym słowa na ustach zamierały D
h G A
Harcerki, którym uśmiech zabrał wojny czas D
h G A
Jak ptaki po przestworzach lasu szybowały G
A D h
By upaść jak puszczony bez pamięci głaz G A
Mogli odejść, mogli uciec w swoje
jutro
Nikt by słowa wypowiedzieć nie był śmiał
Lecz zostali, chociaż było im tak trudno
Gdy za strzałem padał ciągle drugi strzał
To dla Polski tak czuwali dniem i nocą
Polski sztandar osłaniali piersią swą
I odeszli, kiedy wzięto ich przemocą
Aby w ziemię wtopić całą duszę swą
Niech im pokłon odda nasze pokolenie
Tym, co umrzeć tam musieli mimo snów
I gdy przyjdą, by podeptać wam marzenia
Polski sztandar osłonimy piersią swą
|