Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny "W" i jego ewolucja

Ryszard Rybka, Kamil Stepan Oficyna Wydawnicza "Adiutor" Warszawa 2010 format B-5 oprawa twarda karton, szyta -po krótszym boku (tzw. landscape) ss. CXCII + 1184 (razem: 1376)

Miejsce planu mobilizacyjnego w polskich przygotowaniach wojennych okresu międzywojennego było bardzo eksponowane. Było to całkiem zrozumiałe, jeśli wziąć pod uwagę, że zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie II Rzeczypospolita graniczyła z państwami, z których agresją trzeba się było stale liczyć.

Plan mobilizacyjny, określający jakimi siłami, gdzie i kiedy polskie naczelne dowództwo będzie dysponowało w razie wojny, stale wpływał na koncepcje operacyjne.
Szczególne zainteresowanie wzbudzał zawsze Plan mobilizacyjny W, przy wykorzystaniu którego przeprowadzono mobilizację Wojska Polskiego w 1939 r. Zarys zasad Planu W podany został w I tomie monumentalnych "Polskich Sił Zbrojnych w drugiej wojnie światowej", wydanym w 1951 r. w Londynie i podana tam charakterystyka planu, choć skrótowa, była przez długie lata wykorzystywana w publikacjach krajowych i emigracyjnych. Stale jednak brak było opracowania, które w oparciu o dokumentację mobilizacyjną pozwalałoby zestawić dokładne planowane Ordre de Bataille Wojska Polskiego z sierpnia 1939 r.

W rezultacie szeroko zakrojonych i długotrwałych prac udało się odnaleźć niemal wszystkie poszukiwane dokumenty; dotarcie do niektórych z nich nawet dla nas samych było pewnym zaskoczeniem, gdyż uchodziły one za bezpowrotnie zniszczone. Z biegiem czasu praktycznie wszystkie zaskakujące "odstępstwa" od znanej wersji planu, zawarte w relacjach z Września, uzyskały pełne źródłowe uzasadnienie w odnalezionych pismach mobilizacyjnych.
Zebrane w trakcie tych długotrwałych kwerend materiały - nie licząc samych tabel i wskazówek mobilizacyjnych - objęły kilkaset stron wypisów z przeszło 600 tomów akt archiwalnych, zdecydowanie wykraczających poza sformułowany na początku działań temat badawczy. Ponieważ w toku prac przyszło nam zapoznać się dość dokładnie z różnymi zagadnieniami z dziedziny techniki mobilizacyjnej, z planami mobilizacyjnymi lat 20. i planami rozwoju armii polskiej na lata 1939-1942, powstała idea przekształcenia skromnego wstępu do edycji tabel mobilizacyjnych w obszerniejszy esej o rozwoju polskich planów mobilizacyjnych w całym okresie międzywojennym.

SPIS TREŚCI

Od autorów;
I. Polskie plany mobilizacyjne 1921-1926;
II. Dekada Planu S (1926-1935);
III. Z nowym duchem i nowymi metodami... (1935-1937);
IV. Plan mobilizacyjny W;
V. Od Planu W do Planu W2;
VI. Rok 1939;
VII. Spojrzenie w przód - możliwości dalszego rozwoju Planu W;
VIII. Najlepsza broń;
Aneks. Zasady numeracji oddziałów w Planie W;
Źródła. Zasady edycji materiałów Planu W;
TABELE MOBILIZACYJNE:
Dział - dowództwa wielkich jednostek;
Dział 1a - Wyższa Szkoła Wojenna;
Dział 2 - piechota;
Dział 2a - piechota specjalna;
Dział 3 - kawaleria;
Dział 3a - kawaleria dywizyjna;
Dział 3b - kawaleria zmotoryzowana;
Dział 4a - artyleria lekka;
Dział 4b - artyleria ciężka;
Dział 4c - artyleria konna;
Dział 4d - artyleria najcięższa;
Dział 4e - artyleria motorowa;
Dział 4f - artyleria przeciwlotnicza;
Dział 4g - pomiary artylerii;
Dział 5a - bronie pancerne - czołgi i samochody;
Dział 5b - bronie pancerne - pociągi pancerne;
Dział 6a - saperzy liniowi;
Dział 6b - saperzy mostowi;
Dział 6c - saperzy mostów kolejowych;
Dział 6d - saperzy elektrotechniczni;
Dział 6e - saperzy silnikowi;
Dział 7a - lotnictwo;
Dział 7b - balony;
Dział 8 - łączność;
Dział 10 - tabory;
Dział 11 - służba geograficzna;
Dział 12 - służba sprawiedliwości;
Dział 13 - służba uzbrojenia;
Dział 14 - służba zdrowia;
Dział 14a - ochotnicza służba zdrowia PCK;
Dział 15 - służba intendentury;
Dział 16 - służba weterynaryjna;
Dział 18 - Dowództwa OK, władze terytorialne, grupy rezerw personalnych i inne:
Mobilizacja szyfrowana;
Placówki oficerskie SRI;
Biura cenzury SRI;
Oficerowie informacyjni;
Komendanci OPL ośrodków;
Zbiornice dozorowania plot.;
Dział 21 - marynarka wojenna;
Dział 22 - różne;
Dział 26 - jednostki pozostające w razie mobilizacji o etatach pokojowych;
Dział 27 - jednostki podlegające likwidacji w razie mobilizacji;
Dział 31 - jednostki łączności mobilizowane przez organa Ministerstwa Poczt i Telegrafów;
Dział 32 - wojska kolejowe mobilizowane przez Ministerstwo Komunikacji; Dział 33 - wzmocnienie Straży Granicznej;
Jednostki ochrony linii kolejowych (mobilizowane przez Policję Państwową); Korpus Ochrony Pogranicza;
Oddziały Obrony Narodowej;
Plutony półstałe artylerii przeciwlotniczej przemysłu wojennego (tzw. fabryczne);
Tabele wycofane (anulowane);
Wcześniejsze wersje tabel i tabele projektowane;
Varia.
ZAŁĄCZNIK A: Oddziały utworzone w ramach pokojowej rozbudowy WP po wejściu w życie Planu mobilizacyjnego W2, które nie zostały uwzględnione w tabelach mobilizacyjnych.
ZAŁĄCZNIK B: Oddziały nie istniejące na stopie pokojowej i nie umieszczone w Planie mobilizacyjnym W2, przygotowanie mobilizacji których zlecono poszczególnym jednostkom mobilizującym wojska odrębnymi rozkazami.
Siatka rejonów uzupełniania mobilizacyjnego według jednostek mobilizujących.
Organizacje wojenne jednostek mobilizowanych w Planie mobilizacyjnym W.
INDEKS: Oddziały Wojska Polskiego tworzone zgodnie z planami mobilizacyjnymi.