ORP "Żuraw" - minowiec

W 1932 roku zostały zamówione cztery minowce dla PMW (ORP "Mewa", ORP "Jaskółka", ORP "Czajka" i ORP "Rybitwa"). Wybrano propozycję PZInż. Okręty miały być wybudowane w stoczni PZInż. w Modlinie (2 sztuki), w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej w Gdyni (jedna sztuka) oraz w Stoczni Gdyńskiej (jedna sztuka). W 1937 roku zamówiono kolejne dwa okręty, które miały ulepszoną konstrukcję i silniejsze uzbrojenie przeciwlotnicze (właśnie ORP "Żuraw" oraz ORP "Czapla"). Niestety nie zostały w pełni wyposażone do wybuchu wojny co ograniczyło ich wartość bojową.

Monowce były niedużymi ale nowoczesnymi jednostkami dostosowanymi do warunków Zatoki Gdańskiej oraz płytkich, przybrzeżnych wód Bałtyku. Mogły pełnić różne funkcje, co przy ograniczonej ilościowo flocie miało duże znaczenie. Okręty mogły trałować, zaminowywać, patrolować wody przybrzeżne oraz zwalczać okręty podwodne.

ORP "Mewa", "Jaskółka" i "Czapla" zostały zatopione we wrześniu przez niemieckie lotnictwo w portach wojennych na Helu i w Jastarni. ORP "Żuraw" został przejęty przez Niemców i służył w Kriegsmarine pod nazwą "Oxhöft". Po wojnie okręt powrócił do Polski i był początkowo używany jako trałowiec, a później jako okret hydrograficzny. W 1951 roku miał miejsce bunt marynaży, którzy sterroryzowali oficerów i skierowali ststek do Szewcji. Tam kilkunastu z nich poprosiło o azyl, a pozostali powrócili do Polski. W pokazowym procesie wszyscy, którzy powrócili (łącznie z oficerami) zostali skazani na kary więzienia, a ci którzy pozostali w Szwecji na karę śmierci.

Po buncie nazwę zmieniono na "Kompas". W 1977 roku okręt wycofano ze służby, a w 1981 roku podjęto decyzję o złomowaniu. Okret jednak zatonął w porcie podczas złomowania.

Dane techniczne