Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku

Polski Urząd Pocztowy nr 1, jedna z większych placówek pol. na terenie Wolnego Miasta Gdańska, istniejąca od 1922 i stanowiąca obiekt pierwszego uderzenia bojówek SA w dniu agresji niem. na Polskę.

Niemcy ostrzeliwują budynek Poczty Polskiej z działa.

Polska na mocy traktatu wersalskiego i w myśl umowy warsz. z 24 X 1921 utworzyła na terytorium Gdańska własną służbę pocztową i telefoniczno-telegraficzną. Po objęciu rządów w Niemczech przez Hitlera władzę w Gdańsku przejęli przywódcy partii hitlerowskiej.

Wobec polskiej ludności w Gdańsku i polskich pracowników państwowych potęgowały się szykany ze strony policji i bojówek hitlerowskich. W przewidywaniu napaści Niemiec na Polskę podjęte zostały środki obronne. Załoga poczty, dowodzona przez ppor. rez. inż. K. Guderskiego "Konrada" (zastępca podreferendarz A. Flisykowskij, dyrektor Okręgu Poczt i Telegrafów RP w Gdańsku - J. Michoń) otrzymała 3 rkm, karabiny oraz granaty. W nocy na 1 września 1939, na terenie poczty znajdowało się 55 osób załogi, poza tym 1 kolejarz i 2 kobiety: żona dozorcy i nastolatka Erwina Barzychowska.

Do pomocy bandyci ściągneli samochód opancerzony.

O godzinie 4:45 Niemcy przy użyciu artylerii i broni maszynowej zaatakowali gmach poczty, licząc na jego szybkie opanowanie przez zaskoczenie; odparci przez polską załogę ogniem karabinów maszynowych i granatami sprowadzili pod gmach działa i wozy pancerne (PzKpfw ADGZ "Ostmark", "Sudetenland" oraz prawdopodobnie DZVR "Saarland" lub "Memel").

Ogień prowadzony z odległości kilkudziesięciu metrów spowodował duże uszkodzenia budynku. Następnie podjęto próbę opanowania gmachu poczty przez otwór wybity w ścianie sąsiadującego z nią niemieckiego Arbeitsamtu. Gdy nie udał się ponowny szturm na budynek poczty, podpalono go miotaczami ognia oraz benzyną wpompowaną motopompą. Po 14-godzinnej obronie bohaterscy pocztowcy przerwali walkę. Pierwszy wychodzi z gmachu z białą flagą Jan Michoń i w tym momencie zostaje śmiertelnie ugodzony kulą. Ginie również poparzony miotaczami płomieni - już po kapitulacji - Józef Wąsik.

Zdjęcie z filmu.

Podczas obrony poczty poległo 6 jej obrońców (Konrad Guderski, Brunon Marszałkowski, Stanisław Rekowski, Bronisław Szulc, Jan Michoń i Józef Wąsik) Wskutek silnego poparzenia ogniem oraz odniesionych ran 6 osób zmarło w niewoli (Józef Mitkowski, Alojzy Franz, Bernard Binnebesel, Stefan Cywiński oraz Jan Pipka). Była wśród nich również 11-letnia Erwinka Barzychowska, którą Niemcy polali płynem łatwopalnym i podpalili kiedy chciała wydostać się z płonącego budynku.

38 osób Niemcy wzięli do niewoli. Uwięziono ich w Biskupiej Górze. Wyrokiem sądu pod przewodnictwem generała F.G. Eberhardta, szefa SS Heimwehr, obrońców skazano na karę śmierci przez rozstrzelanie - wyrok wykonano 5 października 1939 (wśród rozstrzelanych był m.in. drugi dowódca obrony A. Flisykowski).

Tylko 4 obrońcom poczty udało się w czasie walki zbiec (przetrwali okupację). Pracowników, którzy nie brali udziału w obronie poczty, zabrano z domów i zesłano do obozów koncentracyjnych, gdzie 10 rozstrzelano, a 18 zamęczono. Rodziny pocztowców poddano represjom.

Zdjęcie z filmu.

Obrona Poczty Polskiej była patriotycznym, krótkim i pięknym zrywem nielicznej grupy jej pracowników w obronie niepodległości.

Obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku w niewoli.