Uzbrojenie kawalerii

Uzbrojenie kawalerzystów niewiele odbiegało od uzbrojenia innych formacji Wojska Polskiego. Użytkowana przez kawalerzystów broń strzelecka oraz artyleria są opisane w osobnych działach - poniżej znajduję sie odnośniki do nich. Prezentujemy tutaj rodzaje uzbrojenia najbardziej charakterystyczne dla formacji kawalerii.

Uzbrojenie brygady kawalerii

• oficerowie: 232 (373)
• szeregowi i podoficerowie: 5911 (6911)
• konie: 5194 (6291)
• samochody: 65 (66)
• karabiny maszynowe:
  • rkm wz. 28: 89 (107)
  • lkm wz. 08/15 i lkm wz. 08/18: 10 (12)
  • ckm wz. 30: 52 (64)
• granatnik wz. 1930 lub wz. 1936: 9 (9)
• artyleria:
  • moździerz kal. 81mm: 2 (2)
  • armata polowa wz. 02/26 kal. 75mm: 12 (16)
  • armata przeciwlotnicza wz. 36 kal. 40mm: 2 (2)
  • armata przeciwpancerna wz. 36 kal. 37mm: 14 (18)
• karabin przeciwpancerny kal. 7,92 mm wz. 35: 51-68 (64-78)
• uzbrojenie dywizjonu pancernego:
  • samochód pancerny wz. 34 albo wz. 29: 8
  • czołg rozpoznawczy TKS albo TK3: 13
    bez nawiasu - 3 pułkowa, w nawiasie - (4 pułkowa)

• Wykaz brygad kawalerii

• Organizacja brygady kawalerii

Wybrane typy uzbrojenia specyficzne dla kawalerii Szabla kawaleryjska wz. 21 i wz. 34 W latach 1934 i 35 w Instytucie Technicznym Uzbrojenia opracowano szablę wz. 1934. W marcu 1936 roku rozpoczęto jej seryjną produkcję w Hucie Ludwików w Kielcach, a następnie wprowadzano ją do pułków kawalerii w miejsce poprzednio używanych (we wrześniu 1939 roku była używana prawie we wszystkich pułkach)...     Taczanka wz. 36 Taczanka była dwuosiowym pojazdem konnym z zamontowanym ciężkim karabinem maszynowym. Można było z niego prowadzić ogień z samej taczanki lub po zdemontowaniu z podstawy stałej. Obsługę stanowił woźnica oraz dwóch żołnierzy obsługujących ckm. Każda z osi taczanki stanowiła oddzielny człon połączony przegubem. Stosowano zaprzęg trzykonny...   Lanca kawaleryjska wz. 1913 i wz. 1893 W latach trzydziestych używano lanc francuskich, niemieckich oraz polskich. W 1939 r. posiadano ok. 9910 lanc francuskich wz. 1913 i ok. 1330 niemieckich wz. 1893. We wrześniu 1939 roku nie używano lanc do walki, a jedynie w celach reprezentacyjnych...   Wybrane typy uzbrojenia kawalerii używane również przez inne formacje Pistolet Vis wz. 35 Pierwsze pistolety Frommera oraz Cebra zamieniono w 1938 roku na polskie pistolety Vis wz. 1935 o kalibrze 9mm. Broń była noszona przez oficerów oraz funkcyjnych w futerale na pasie pod prawą ręką. Do kolby był przymocowany skórzany sznurek założony na szyję.     Karabinek wz. 1929 W roku 1925 częściowo wprowadzono przerobione karabinki Mosina oraz niemieckie i polskie Mausery wz. 1898. Pod koniec lat 30-tych wprowadzono karabinki wz. 1929 polskiej produkcji z bagnetem wz. 1928 i 1929.   Ręczny karabin maszynowy wz. 1928 Początkowo używano francuskie rkm Chauchat wz 1915. Do roku 1934 wprowadzono polski rkm wz. 1928. Na każdy pułk przypadało 17 sztuk tej broni. Rkm wożono na pasie na plecach, ale szybko wprowadzono spejalny łoszak. W razie potrzeby nakładano na rkm nieprzemakalny pokrowiec. Amunicja była przenoszona w ładownicach na pasie głównym.   Ciężki karabin maszynowy wz. 1930 Browning Używane ckm Schwarzlose wz. 1907/12 zamieniono w latach 1925-26 na ckm Maxima - przerabiając podstawy Schwarzlose. W latach 30-tych wprowadzono polski ckm wz. 1930 Browninga. Ckm-y były wyposażone w specjalne podstawy do strzelania przeciwlotniczego oraz specjalne rzędy juczne wz. 36.   Karabin przeciwpancerny UR wz. 35 Brygada kawalerii trzypułkowa miała etatowo 68 karabinów ppanc, a czteropułkowa 78 karabinów ppanc. Niektóre brygady miały nawet nadmiar tej doskonałej broni, która z odległości 100m mogła uszkodzić lub zniszczyć każdy ówczesny czołg.   Tankietka TKS i TK3 Tankietki pozostawały na stanie samodzielnych kompanii czołgów rozpoznawczych przy dywizjach piechoty oraz szwadronów rozpoznawczych przy brygadach kawalerii. Zarówno szwadron jak i kompania składały się z dwóch plutonów po sześć wozów i tankietki dowódcy. We wrześniu 1939 roku w walkach udział wzięło około 400 wozów.   Samochód opancerzony wz. 34 i wz. 29 We wrześniu zorganizowano 10 szwadronów samochodów pancernych wz. 34 dla dywizjonów pancernych przedzielonych do brygad kawalerii. Szwadron składał się z 8 samochodów. Jedynie jedensty szwadron był wyposażony w samochody wz. 29 Ursus. Samochody te już przestarzałe i wyeksploatowane we wrześniu 1939 roku służyły głównie do rozpoznania i opóźniania nieprzyjaciela. Zniszczyły też kilka pojazdów wroga pomimo tego, że ustępowały im pod każdym względem.   Moździerz wz.18, wz. 18/31 Stockes-Brandt i wz. 1928 W 1926 roku zakupiono 600 brytyjskich moździerzy 81mm Stockes wz. 18. Podjęto następnie produkcję własną moździerzy wz. 28 - do 1931 roku wyprodukowano 700 szt. W 1932 roku rozpoczeto produkcję moździerza wz. 18/31 w oparciu o francuską licencję firmy Brandt. Do września 1939 roku wyprodukowano 900 szt. tych moździerzy. Moździerz ważył 52,5kg i można go było rozłożyć na 3 części, które mogły być przenoszone przez 3 żołnierzy. Skonstruowano również specjalny wózek, który był ciągnięty przez jednego konia.   Armata przeciwpancerna 37mm wz. 36 Bofors 1935 roku podjęto decyzję o zakupie licencji działa 37mm szwedzkiej firmy Bofors. Do transportu stosowano zaprzęg konny - w piechocie 2 konie, w kawalerii 3. Armatę obsługiwało 5 osób plus woźnica i dwóch koniowodowych. Zakupiono 300 gotowych dział oraz rozpoczęto produkcję. Do wybuchu wojny udało się wyprodukować tylko 900 armat. We wrześniu 1939 roku armaty 37mm zadały znaczne straty niemieckim i sowieckim czołgom i samochodom pancernym. W plutony tych armat wyposażono wszystkie pułki kawalerii. Armatę do transportu doczepiano do przodka, który służył też do transportu amunicji.   Armata polowa 75mm wz. 02/26 "Prawosławna" Armata 75mm wz. 02/26 była przerobioną rosyjską armatą polową 76,2mm wz. 1902. Armata pozostawała na wyposażeniu wszystkich dywizjonów artylerii konnej. Do obsługi działa było potrzeba 6-7 osób. Armaty i jaszcze były ciągnione przez zaprzęgi sześciokonne, prowadzone przez jezdnych. Stosowano szrapnele, granaty, granaty przeciwpancerne, pociski dymne i wskaźnikowe. Działa piechoty miały w przodku 32 pociski, a w jaszczu 64. We wrześniu 1939 roku Wojsko Polskie posiadało 466 armat wz. 02/26. Działa te były bardzo niezawodnym i skutecznym sprzętem. Przykładem może być niewątpliwy sukces odniesiony 1 września pod Mokrą, kiedy to 2 dak z Wołyńskiej Brygady Kawalerii zniszczył 80 czołgów niemieckich przy stracie 6 dział.       Armata przeciwlotnicza 40mm wz. 36 Bofors W 1935 roku podjęto decyzję o rozbudowie sił przeciwlotniczych. Postanowiono zakupić pierwszą partię dział za granicą, a następnie rozpocząć własną produkcję. W tym celu podpisano umowę licencyjną ze szwedzkim Boforsem na produkcję dział 40mm wz. 36 oraz zakupiono 60 gotowych dział i 8 rozłożonych. Armaty Boforsa były przystosowane do holowania mechanicznego ciągnikami C2P. Do wybuchu wojny wyprodukowano tylko 414 dział, z czego jeszcze 168 sprzedano do Anglii i Francji. Tak więc Wojsko Polskie we wrześniu 1939 roku dysponowało 314 (lub 350) działami przeciwlotniczymi 40mm - czyli zaledwie 49% założonego stanu. We wrześniu 1939 roku zdołano uzbroić brygady kawalerii tylko w dwudziałowe plutony. Wiele z nich nie dotarło jednak do swoich jednostek, gdyż zostały zatrzymane do obrony obiektów wewnątrz kraju.